Tác giả: Đặng Mạnh Cường

Các tính năng mới của NVDA 2018.2

Điểm nổi bật của phiên bản này bao gồm hỗ trợ đọc bảng cho Kindle for PC, hỗ trợ màn hình nổi HumanWare BrailleNote Touch và BI14, cải thiện khả năng làm việc với các bộ đọc OneCore và Sapi5, các cải thiện cho Microsoft Outlook và hơn thế nữa.

Các tính năng mới

  • Các cột và dòng được trộn trong bảng giờ đây đã được thông báo trên cả bộ đọc và màn hình nổi.
  • Các lệnh điều hướng trong bảng của NVDA giờ đã được hỗ trợ cho Google Docs (khi bật chế độ màn hình nổi.
  • Có khả năng đọc và điều hướng trong các bảng trên máy Kindle for PC.
  • Hỗ trợ màn hình nổi HumanWare BrailleNote touch và Brailliant BI 14 thông qua USB và bluetooth.
  • Với Windows 10 Fall Creators Update trở lên, NVDA đã có thể đọc thông báo từ các ứng dụng như Calculator và Windows Store.
  • Các bảng dịch chữ nổi mới: Lithuanian 8 chấm, Ukrainian, Mông cổ cấp 2.
  • Đã thêm kịch bản thông báo các thông tin định dạng của văn bản tại vị trí con trỏ trên màn hình nổi.
  • Khi cập nhật NVDA, đã có thể tạm hoãn việc cài đặt bản cập nhật để thực hiện ở một thời điểm khác.
  • Có thêm các ngôn ngữ mới: Mông cổ, Đức Thụy Sỹ.
  • Giờ bạn có thể bật các phím control, shift, alt, windows và NVDA từ bàn phím chữ nổi và kết hợp các phím bổ trợ này với kiểu nhập liệu chữ nổi (ví dụ: control+s).
    • Bạn có thể gán phím để bật / tắt hai phím bổ trợ bằng các lệnh được tìm thấy trong phần Các phím mô phỏng bàn phím hệ thống trong hộp thoại Quản lý thao tác.
  • Hỗ trợ lại cho màn hình nổi Handy Tech Braillino và Modular (với firmware cũ).
  • Ngày và giờ cho các thiết bị được hỗ trợ của Handy Tech (như Active Braille and Active Star) sẽ được đồng bộ bởi NVDA khi bị ra khỏi đồng bộ quá 5 giây.
  • Có thể gán thao tác để tạm thời vô hiệu hóa tất cả các tác nhân hồ sơ cấu hình.

Các thay đổi

  • Cột trạng thái trong hộp thoại quản lý Add-on đã được thay đổi để xác định Add-on đang bật hay tắt thay vì thông báo đang chạy hay đã tắt.
  • Đã cập nhật thư viện liblouis braille translator lên 3.5.0.
  • Bảng chữ nổi Lithuanian đã được đổi tên thành Lithuanian 6 dot (6 chấm) để tránh rắc rối với bảng chữ nổi 8 chấm của ngôn ngữ này.
  • Bảng chữ nổi tiếng Pháp, Canada cấp 1 và 2 đã được gỡ bỏ. Thay vào đó là bản chữ nổi máy tính tiếng Pháp (unified) 6 chấm và chữ nổi tiếng Pháp cấp 2 sẽ được dùng.
  • Các nút secondary routing trên màn hình nổi Alva BC6, EuroBraille và Papenmeier giờ đây đã thông báo thông tin định dạng cho văn bản tại ô chữ nổi của nút đó.
  • Các bảng chữ nổi tắt sẽ tự trả về chữ đủ trong những trường hợp không ở trong vùng soạn thảo (trường hợp không có con trỏ hay trong chế độ duyệt).
  • NVDA giờ đây đã ít phát ra tiếng beep trong phần Calendar (lịch) của Outlook.
  • Tất cả các thiết lập của NVDA giờ đây có thể tìm thấy ở một hộp thoại duy nhất trong trình đơn của NVDA -> Tùy Chọn -> Cấu hình, thay vì phải thiết lập thông qua nhiều hộp thoại.
  • Bộ đọc mặc định khi chạy chương trình trên Windows 10 giờ đây là oneCore thay vì eSpeak.

Sửa lỗi

  • NVDA không còn bị lỗi không đọc được tên các điều khiển tại vị trí con trỏ trong màn hình đăng nhập tài khoản Microsoft trong Settings sau khi nhập địa chỉ e-mail.
  • NVDA không còn bị lỗi không đọc được trang khi trở về trang trước trong Microsoft Edge.
  • NVDA không còn bị lỗi đọc kí tự cuối cùng ngoài ý muốn khi nhập mã pin ở màn hình đăng nhập của Windows 10 để mở khóa máy tính.
  • Các nhãn của hộp kiểm (checkbox) và radio button trong Chrome và Firefox không còn bị đọc hai lần khi duyệt web bằng phím Tab hay các phím điều hướng nhanh ở chế độ duyệt.
  • aria-current với giá trị false sẽ được thông báo là “false” thay vì là “true”.
  • Không còn lỗi không tải được các giọng đọc của Windows OneCore nếu đã gỡ bỏ các giọng đọc được cấu hình.
  • Việc thay đổi các giọng đọc trong bộ Windows OneCore giờ đây đã hoạt động nhanh hơn.
  • Đã sửa lỗi định dạng sai cho đầu ra của vài bảng chữ nổi, bao gồm dấu báo hoa trong bảng chữ nổi tắt 8 chấm tiếng Đan Mạch.
  • NVDA giờ đây đã có thể thông báo nhiều kiểu đánh dấu danh sách không thứ tự (bullet) trong Microsoft Word.
  • Lệnh thông báo định dạng sẽ không di chuyển con trỏ ngoài ý muốn nữa. Vậy nên bấm lệnh này nhiều lần cũng không bị cho ra các kết quả khác nhau.
  • Đầu vào chữ nổi không còn cho phép bạn dùng chữ nổi tắt trong trường hợp không được hỗ trợ (Ví dụ: các từ đầy đủ sẽ không được gửi ra hệ thống khi ở ngoài nội dung văn bản hay trong chế độ duyệt.
  • Sửa lỗi kết nối không ổn định cho màn hình nổi Handy Tech Easy Braille và Braille Wave.
  • Từ Windows 8 trở lên, NVDA sẽ không còn đọc “không xác định” khi mở trình đơn các liên kết nhanh (Windows+X) và chọn các thành phần từ trình đơn này.
  • Vài cử chỉ cho các nút trên màn hình nổi của Hims đã hoạt động như được quảng cáo trong hướng dẫn sử dụng.
  • NVDA sẽ cố gắng sửa lỗi hệ thống COM registration khiến cho các chương trình như Firefox và Internet Explorer trở nên không tiếp cận và NVDA thông báo “không xác định”.
  • Làm việc xung quanh lỗi trong Task Manager khiến NVDA không cho phép người dùng truy cập nội dung của vài chi tiết về quá trình vận hành.
  • Các giọng đọc mới chuẩn Sapi5 không còn bị chậm khi kết thúc quá trình đọc, điều đó giúp cho việc điều hướng với các giọng đọc này trở nên hiệu quả hơn.
  • NVDA không còn thông báo (dấu LTR và RTL) qua màn hình nổi hay khi đọc kí tự khi truy cập biểu tượng đồng hồ trong các phiên bản Windows gần đây.
  • Tìm ra các phím cuộn trên màn hình Hims Smart Beetle lại một lần nữa không còn trở nên không tin cậy
  • Trong vài điều khiển văn bản, đặc biệt là trong các ứng dụng viết bằng Delphi, các thông tin được cung cấp liên quan đến chỉnh sửa và điều hướng giờ đây đã trở nên đáng tin cậy hơn.
  • Trong Windows 10 RS5, NVDA không còn thông báo thêm thông tin dư

Tải lại các phiên bản NVDA cũ

Nếu vì một lí do nào đó, bạn cần tải lại các phiên bản cũ của trình đọc màn hình NVDA thì hãy làm theo cách sau đây:

  1. xem kĩ liên kết sau:

    https://www.nvaccess.org/download/nvda/releases/YYYY.N/nvda_YYYY.N.exe

  2. Thay thế 4 chữ Y hoa (YYYY) thành 4 chữ số là năm ra đời của phiên bản đó. Ví dụ: 2016
  3. Thay thế chữ N đi theo sau 4 chữ Y thành số phiên bản của năm đó. Ví dụ: 2

Một cách hiểu khác, hãy đọc lại liên kết ở trên một lần nữa:

https://www.nvaccess.org/download/nvda/releases/YYYY.N/nvda_YYYY.N.exe

, bạn sẽ thấy có 2 chỗ người ta viết là YYYY.N, và tôi đã thay yyyy thành 2016, thay N thành 2. Vậy, bản NVDA tôi muốn tải là 2016.2, và đường dẫn sau khi thay thế sẽ là: https://www.nvaccess.org/download/nvda/releases/2016.2/nvda_2016.2.exe
Hãy thử bấm Enter vào liên kết trên, bạn sẽ tải được NVDA 2016.2.
Đây là thủ thuật tôi tìm thấy trên diễn đàn chính thức của NVDA, chia sẻ bởi Antony Stone, và theo thành viên này, bạn có thể dùng thủ thuật trên để tải các phiên bản NVDA từ 2013.1 trở về sau.
Nếu bạn có nhu cầu, hãy làm thử. Chúc bạn thành công!

Tài liệu tiếng Anh: Welcome to NvDA 2018

Joseph Lee đang thực hiện tài liệu hướng dẫn NVDA căn bản mang tên Welcome to NVDA 2018.
Tài liệu được thực hiện trên NVDA 2017.4 và NVDA 2018 sắp được ra mắt, gồm các phần lớn:

  • Giới thiệu NVDA
  • NVDA căn bản
  • Đối tượng
  • NvDA và web

Quý vị quan tâm, có thể xem và tải tài liệu nói trên tại http://www.josephsl.net/tutorials/

 

Các tính năng mới của NVDA 2017.4

Đây là bản dịch nháp nên có thể vẫn còn nhiều chỗ chưa đúng. Mong các bạn thông cảm.

 

Điểm nổi bật của phiên bản này bao gồm các sửa lỗi và cải tiến về hỗ trợ cho web, bao gồm mặc định chế độ duyệt cho các hộp thoại trên web (web dialogs), đọc các nhãn tốt hơn trong chế độ duyệt, hỗ trợ các công nghệ mới của Windows 10 như Windows Defender Application Guard và Windows 10 trên ARM64, tự thông báo trạng thái của màn hình và pin. Xin lưu ý rằng từ phiên bản này, NVDA không hỗ trợ Windows XP hay Windows Vista. Phiên bản Windows thấp nhất để chạy NVDA từ phiên bản này là windows 7 Service Pack 1. Phiên bản mới nhất của NVDA có thể tải về tại đây

Các tính năng mới

  • Trong chế độ duyệt, giờ đây đã có thể bỏ qua / đi đến các điểm mốc (landmarks) bằng dấu phảy hoặc Shift+phảy.
  • Trong Firefox, Chrome và Internet Explorer, điều hướng nhanh đến các trường nhập liệu (edit fields) và trường biểu mẫu (form fields) giờ đây đã bao gồm nội dung của editable rich text content (ví dụ: contentEditable).
  • Trong các trình duyệt web, danh sách các thành phần (Elements List ) giờ đây đã có thể liệt kê các trường biểu mẫu và các nút.
  • Bắt đầu hỗ trợ cho Windows 10 trên ARM64.
  • Sớm hỗ trợ đọc và tương tác điều hướng trong các nội dung toán học cho sách của máy Kindle.
  • Đã hỗ trợ phần mềm đọc sách điện tử Azardi.
  • thông tin phiên bản của add-on giờ đây đã được đọc trong khi đang cập nhật.
  • Đã thêm tham số dòng lệnh để tạo bản NvDA tự chạy (NvDA portable).
  • Hỗ trợ Microsoft Edge chạy trong Windows Defender Application Guard trong Windows 10 Fall Creators Update.
  • Nếu chạy trên một máy tính xách tay (laptop) hay máy tính bảng (tablet), NVDA sẽ thông báo khi cắm / rút bộ sạc, và khi hướng màn hình (screen orientation) bị thay đổi.
  • Ngôn ngữ mới: Macedonian.
  • Các bảng dịch chữ nổi mới: Croatian cấp 1, tiếng Việt cấp 1.
  • Đã hỗ trợ cho màn hình chữ nổi Actilino từ Handy Tech.
  • đầu vào chữ nổi cho các màn hình chữ nổi của Handy Tech cũng đã được hỗ trợ.

Các thay đổi

  • Giờ đây, phiên bản HĐH thấp nhất hỗ trợ NVDA là Windows 7 Service Pack 1, hoặc Windows Server 2008 R2 Service Pack 1.
  • Các hộp thoại web trong các trình duyệt Firefox và Chrome đã tự động sử dụng chế độ duyệt, trừ khi ở trong một ứng dụng web.
  • Trong chế độ duyệt, tab (gõ ngón tay) và di chuyển các lệnh điều hướng nhanh sẽ không thông báo khi rời khỏi các đối tượng như danh sách (lists) và bảng (tables), giúp lướt web hiệu quả hơn.
  • Ở chế độ duyệt trong Firefox và Chrome, tên của các nhóm trường biểu mẫu đã được thông báo khi di chuyển vào chúng với các lệnh điều hướng nhanh hoặc tab.
  • Trong chế độ duyệt, các lệnh điều hướng nhanh cho các đối tượng được nhún vào (embedded objects) (o and shift+o) giờ đây đã bao gồm các thành phần audio và video và cả các thành phần với aria với vai trò là ứng dụng (application) và hộp thoại (dialog).
  • Espeak-ng đã được cập nhật lên bản 1.49.2, khắc phục vài lỗi với bản producing release builds.
  • nội dung ở thanh trạng thái sẽ được sao chép vào bộ nhớ tạm.
  • Khi gán thao tác cho các phím trên màn hình chữ nổi, bạn có thể giới hạn chúng ở một mẫu (model) màn hình chữ nổi đang dùng (ví dũ: VarioUltra hay Pronto).
  • Phím nóng tiếp cận với bộ lọc (fildter field) trong danh sách các thành phần ở chế độ duyệt đã thay đổi từ alt+f thành alt+e.
  • Đã thêm phím lệnh trong chế độ duyệt để bật / tắt chế độ layout tables. Bạn có thể tìm thấy lệnh này trong phần Browse mode của hộp thoại Input Gestures.
  • Nâng cấp liblouis braille translator lên bản 3.3.0.
  • Phím nóng của regular expression radio button trong hộp thoại dictionary đã thay đổi từ alt+r thành alt+e.
  • Các tập tin từ điển giọng đọc (voice dictionary) giờ đây đã được đánh số phiên bản và được di chuyển vào thư mục ‘speechDicts/voiceDicts.v1’.
  • Thay đổi của các tập tin đã đánh số phiên bản (cấu hình người dùng, từ điển giọng đọc) sẽ không được lưu lại khi chạy NVDA từ bộ cài đặt (NvDA launcher).
  • Màn hình chữ nổi Braillino, Bookworm và Modular (với firmware cũ) của Handy Tech không còn được hỗ trợ. Hãy cài đặt driver Handy Tech Universal và NVDA add-on để tiếp tục dùng các thiết bị này.

Sửa lỗi

  • Liên kết đã được thông báo trong chữ nổi với các ứng dụng như Microsoft Word.
  • NVDA không còn vận hành một cách chậm chạp trông thấy khi mở nhiều tab trong trình duyệt web Firefox hay Chrome.
  • Tính năng Cursor routing cho màn hình chữ nổi MDV Lilli không còn di chuyển sai theo kiểu cứ đứng trước nơi nó phải đứng một ô nữa.
  • Trong Internet Explorer và các tài liệu MSHTML khác, thuộc tính HTML5 required giờ đây đã hỗ trợ thuộc tính bắt buộc (required state) của một trường biểu mẫu.
  • Các màn hình chữ nổi giờ đây đã dã cập nhật khi nhập kí tự tiếng Ả Rập trong một tài liệu Wordpad được canh trái (left-aligned).
  • Các nhãn tiếp cận (Accessible labels) cho các điều khiển trong Mozilla Firefox giờ đây trở nên dễ đọc hơn trong chế độ duyệt khi nhãn đó không xuất hiện với nội dung của chính nó.
  • Trên windows 10 Creaters Update, NVDA đã có thể tiếp cận trở lại với Firefox sau khi khởi động lại NVDA.
  • Khi khởi động lại NVDA với con trỏ đứng tại cửa sổ Mozilla Firefox, chế độ duyệt sẽ được kích hoạt trở lại, dù rằng bạn có thể cần phải bấm alt+tab chuyển sang cửa sổ khác rồi chuyển ngược lại Firefox.
  • Giờ đây bạn có thể tiếp cận nội dung toán học (math content) trong Google Chrome mà không cần phải cài đặt Mozilla Firefox.
  • So với các phiên bản trước, HĐH và các ứng dụng khác sẽ chạy ổn định hơn với NVDA sau khi cài đặt phiên bản này và trước khi khởi động lại máy.
  • Khi dùng các lệnh để nhận dạng nội dung (content recognition command) như NVDA+r, NVDA giờ đây sẽ thông báo lỗi thay vì không thông báo gì nếu đối tượng điều hướng không xuất hiện.
  • Tính năng Backward scrolling (cuộn lùi) đã được sửa lỗi với các màn hình chữ nổi của Freedom Scientific có thanh chắn trái (left bumpar bar.

Sử dụng tính năng OCR của Windows 10 với NVDA

Từ phiên bản 2017.3, NVDA đã hỗ trợ tính năng OCR của Windows 10. Với những ai chưa biết, Optical Character Recognition, hay OCR là công nghệ cho phép bạn chuyển các loại tài liệu như tài liệu scan từ giấy, các tập tin PDF hay ảnh chụp từ máy anh kĩ thuật số thành dữ liệu có thể chỉnh sửa và tìm kiếm được. Có thể xem thêm thông tin tại http://bit.ly/2ie7e6l.
Trước tiên, bạn phải cập nhật NVDA 2017.3 rồi thực hiện các bước sau:

Chọn ngôn ngữ nhận dạng

  • Bấm NVDA+N Mở trình đơn của NVDA.
  • Vào Preferences ->Windows 10 OCR và bấm Enter.
  • Một hộp thoại xuất hiện. Ở phần Recognition language combo box, dùng mũi tên chọn ngôn ngữ mà bạn muốn nhận dạng rồi bấm Enter để lưu thay đổi và thoát hộp thoại.
  • Bây giờ, di chuyển con trỏ đến đối tượng mà bạn muốn nhận dạng văn bản, ảnh chụp một tờ giấy chẳng hạn.
  • Bấm NVDA+R và đợi chương trình thực hiện. Khi quá trình nhận dạng kết thúc, bạn có thể dùng các phím mũi tên để đọc, chọn và sao chép văn bản được nhận dạng nếu muốn.

Thông tin thêm

  • Nếu ngôn ngữ bạn muốn nhận dạng không có trong phần Language combo box, hãy vào setting -> time & language -> Region & language và kích hoạt nút Add language rồi tìm và cài đặt ngôn ngữ đó.
  • Không phải ngôn ngữ nào cũng được hỗ trợ. Tôi đọc thấy OCR hỗ trợ khoảng 25 ngôn ngữ (không có tiếng Việt). Không có thông tin chi tiết là ngôn ngữ nào đang được hỗ trợ.
  • Người dùng add-on OCR phải gỡ bỏ hay vô hiệu add-on này trước khi dùng Windows 10 OCR.

Vô hiệu hóa một Add-on bất kì của NVDA

Từ phiên bản 2016.3, NVDA đã ra mắt một tính năng khá thú vị là vô hiệu hóa một Add-on đang được cài đặt. Tính năng này sẽ có ích khi NVDA bị lỗi và nguyên nhân được chúng ta phán đoán là do một Add-on của NVDA gây ra. Hãy làm các bước sau đây để vô hiệu hóa một Continue reading “Vô hiệu hóa một Add-on bất kì của NVDA” →

Sử dụng Add-on NVDA Remote hiệu quả hơn

Nếu đã từng sử dụng NVDA Remote, hẳn bạn đã thấy được tính tiện dụng của nó, khi máy bị trục trặc, mà việc khắc phục cần phải được người khác can thiệp trực tiếp. Tuy nhiên, trước đây, Add-on này cho người dùng tương tác với nhau chỉ thông qua một máy chủ (Server) duy nhất Continue reading “Sử dụng Add-on NVDA Remote hiệu quả hơn” →

Sử dụng add-on NVDA Remote access

Để điều khiển máy vi tính từ xa, người ta thường dùng phần mềm Team Viewer. Với người dùng Jaws thì có thêm một sự lựa chọn nữa là Jaws Tandem. Với người dùng NVDA, gần đây, một Add-on tên NVDA Remote Access đã ra đời, giúp thực hiện công việc nói trên. Continue reading “Sử dụng add-on NVDA Remote access” →

CHÈN CÁC KÍ TỰ ĐẶC BIỆT vào văn bản VỚI NVDA

Từ các diễn đàn về CNTT cho người mù trong và ngoài nước, tôi nhận thấy một số thành viên có nhu cầu sử dụng NVDA để chèn các kí tự đặc biệt như Copyright (©), độ (º).. vào văn bản. Tuy nhiên bản thân chương trình không có sẵn tính năng này. Vậy nên hôm nay xin chia sẻ với bạn đọc một add-on của NVDA giúp chèn những kí tự như trên vào văn bản.

Add-on có tên Insert Simples, có thể tải về tại đây.

 

  • Sau khi tải về, bạn khởi động NVDA và cài đặt Add-on bình thường.
  • – Tiếp đó, hãy mở một văn bản mà bạn cần chèn các kí tự đặc biệt.
  • – Di chuyển con trỏ đến nơi cần chèn kí tự đặc biệt rồi bấm CTRL+NVDA+4 để gọi hộp thoại Insert Simples.
  • – Đợi vài giây. Khi hộp thoại xuất hiện, dùng mũi tên hoặc chữ cái đầu của tên kí tự để tìm rồi bấm Enter để chèn kí tự đó vào vị trí con trỏ trên văn bản.

Lưu ý:
Thông thường thì sau khi ra lệnh gọi hộp thoại Insert Simples, NvDA sẽ không nói gì cả, dù cho hộp thoại này đã xuất hiện. Tiêu điểm (focus) cũng không Đứng ở hộp thoại này. Do đó bạn phải dùng Alt+tab để tìm đến nó rồi mới có thể chọn kí tự để chèn vào được.

So với Jaws, add-on này hỗ trợ chèn nhiều kí tự hơn. Hi vọng nó sẽ hỗ trợ tốt cho những ai có nhu cầu chèn các kí tự đặc biệt vào văn bản của mình.
Đặng Mạnh Cường
cuong@saomaicenter.org
Nguồn: Trung tâm vì người mù Sao Mai